http://www.ivf.gr/pressroom_67.html

ΚΑΙ ΟΙ ΑΝΤΡΕΣ ΕΧΟΥΝ ΒΙΟΛΟΓΙΚΟ ΡΟΛΟΪ
ΜΑΡΙΛΗΣ ΕΥΦΡΑΙΜΙΔΗ


Η θεωρία που θέλει τις γυναίκες να αγχώνονται για το χρόνο που περνά επεκτείνεται. Σύμφωνα με νέα στοιχεία, η ικανότητα των αντρών να φέρουν στον κόσμο υγιή παιδιά χάνεται καθώς μεγαλώνουν...

Νιώθουμε το βιολογικό μας ξυπνητήρι να χτυπάει με νευρικά τικ μέσα μας και αναρωτιόμαστε: "Γιατί εμείς οι γυναίκες να πρέπει να ζούμε με αυτήν την αγωνία; Γιατί να μη μπορούμε να κάνουμε παιδιά όποτε θέλουμε, όπως και οι άντρες;" Και σαν να μην έφτανε αυτό, έχουμε να αντιμετωπίσουμε και τις κατηγορίες τους. Ότι, για παράδειγμα, γύρω στα τριάντα μοιάζουμε με θηρία που έχουν βγει από τη φωλιά τους για να ζευγαρώσουν και ότι η επιθυμία για τεκνοποίηση αναγράφεται πλέον στο μέτωπό μας. Ευτυχώς, η φύση είναι πιο σοφή από αυτούς. Και από εμάς. Στο πέρασμα του χρόνου εκείνο που χάνεται δεν είναι τόσο η ικανότητα των γυναικών να τεκνοποιούν, όσο η δυνατότητα των αντρών να φέρουν στον κόσμο γερά και υγιή παιδιά. Αντίθετα με ό,τι πιστεύαμε μέχρι σήμερα, η ηλικία του πατέρα είναι καθοριστικός παράγοντας για την υγεία του παιδιού. "Υπήρχε πάντα η πεποίθηση ότι οι ανωμαλίες που τυχόν παρουσιάζονται στο έμβρυο συνδέονται με την ηλικία της μητέρας", μας λέει η Ελένη Κοντογιάννη, εμβρυολόγος γενετίστρια. "Παλιότερα, μάλιστα, η ηλικία του πατέρα δεν αναφερόταν καν στο ιστορικό του εμβρύου. Η αλήθεια είναι πως για κάποιες χρωμοσωμικές ανωμαλίες, όπως το σύνδρομο Down, ο κίνδυνος αυξάνει ανάλογα με την ηλικία της μητέρας. Για πολλές άλλες, όμως, οι πιθανότητες εμφάνισής τους εξαρτώνται από τον πατέρα".


Πώς συνδέεται η υγεία του παιδιού με την ηλικία του πατέρα;
Νανισμός, σύνδρομο Marfan, σύνδρομο Apert, μυϊκή δυστροφία του Duchenne, καρκίνος του προστάτη και σχιζοφρένεια. Οι ανωμαλίες που πιθανώς να προέρχονται από τον πατέρα μοιάζουν με το σενάριο της ταινίας Εφιάλτης στο Δρόμο με τις Λεύκες. "Για τις παθήσεις που εμφανίζονται για πρώτη φορά σ' ένα άτομο, εκείνες δηλαδή που δεν είναι κληρονομικές, η πιθανότητα να οφείλονται στα γονίδια του πατέρα είναι δέκα φορές μεγαλύτερη από την πιθανότητα να οφείλονται σ' αυτά της μητέρας", μας λέει η κυρία Κοντογιάννη.
Η αιτία είναι απλή. "Στο αντρικό γεννητικό σύστημα τα σπερματοζωάρια διαιρούνται συνεχώς προκειμένου να παράγουν περισσότερα σπερματοζωάρια", εξηγεί η εμβρυολόγος. "Καθώς το DNA αντιγράφεται από το ένα στο άλλο, αυξάνεται η πιθανότητα κάποιου μικρού λάθους ή μιας μετάλλαξης. Αυτή μπορεί να προκαλέσει στο έμβρυο μια ασθένεια που δεν έχει ξαναεμφανισθεί στην οικογένεια". Και, φυσικά, θα προέρχεται από τον πατέρα.
Το πρόβλημα είναι ότι όσο μεγαλώνει η ηλικία του, τόσο αυξάνεται ο κίνδυνος των μεταλλάξεων. Μία μελέτη του Αμερικάνικου Κολεγίου της Ιατρικής Γενετικής έχει δείξει ότι αυτός ο κίνδυνος είναι τέσσερις έως πέντε φορές μεγαλύτερος για έναν πατέρα άνω των σαράντα πέντε ετών σε σχέση με έναν εικοσάρη.
Όταν μιλάμε για σχιζοφρένεια, ένα στα τέσσερα περιστατικά σχετίζεται με την προχωρημένη ηλικία του πατέρα. Μία έρευνα στα αρχεία των ψυχιατρικών κλινικών της Αμερικής που εξέτασε το ιστορικό ενενήντα χιλιάδων νέων ανθρώπων απέδειξε τον παραπάνω ισχυρισμό. Αποδείχθηκε ότι οι σχιζοφρενείς είχαν διπλάσια πιθανότητα να προέρχονται από έναν πατέρα σαράντα πέντε έως σαράντα εννέα ετών παρά από έναν πατέρα είκοσι πέντε ετών. Για τους άντρες άνω των πενήντα ετών η πιθανότητα αυτή τριπλασιάζεται.


Πώς μειώνεται η γονιμότητα των αντρών στο πέρασμα του χρόνου;
Ο μύθος που θέλει τους άντρες να τεκνοποιούν μέχρι τα βαθιά τους γεράματα και εμάς να λαχανιάζουμε για να προλάβουμε την κλιμακτήριο είναι άλλο ένα κατασκεύασμα της ανδροκρατούμενης κοινωνίας. Όχι μόνο υπάρχουν αυξημένες πιθανότητες να γεννήσουν παιδιά με γενετικές ανωμαλίες, αλλά, έτσι κι αλλιώς, η ικανότητα να γονιμοποιούν τα ωάρια χάνεται με το πέρασμα του χρόνου. "Η γονιμότητα των αντρών περιορίζεται καθώς μεγαλώνουν", μας λέει ο Χάρης Ασβέστης, ανδρολόγος χειρουργός ουρολόγος. Έρευνα που έγινε σε οκτώμισι χιλιάδες ζευγάρια Βρετανών που έκαναν παιδιά έδειξε ότι σε ποσοστό 8% οι άντρες μέχρι είκοσι πέντε ετών έπρεπε να προσπαθήσουν επί ένα χρόνο μέχρι να καταστήσουν τη σύζυγό τους έγκυο. Το ποσοστό αυτό ανέβαινε στο 15% για τους άντρες που είχαν πατήσει τα τριάντα πέντε.
"Οι επιπτώσεις του χρόνου δεν είναι εμφανείς στην ποιότητα και την ποσότητα του σπέρματος", μας λέει ο κύριος Ασβέστης. "Ωστόσο, αλλοιώνουν σημαντικά την ποιότητα και τη συχνότητα των σεξουαλικών επαφών, με αποτέλεσμα τη μείωση των πιθανοτήτων γονιμοποίησης. Τώρα πια μπορούμε να μιλάμε με βεβαιότητα για την ''ανδρόπαυση'', μια περίοδο αντίστοιχη με αυτήν της εμμηνόπαυσης, που συμβαίνει στους άντρες". Μετά τα πενήντα, εκεί όπου ηλικιακά τοποθετείται η ανδρόπαυση, τα επίπεδα της τεστοστερόνης πέφτουν αισθητά σε πολλούς άντρες με συνέπεια να μειώνεται η όρεξη για σεξ. Παράλληλα, η στύση μπορεί να εξασθενήσει κι έτσι να οδηγήσει σε λιγότερο φιλόδοξες "επιδόσεις". Ακόμη όμως κι αν πρόκειται για έναν υγιή άντρα, η συχνότητα των ερωτικών επαφών μετά τα πενήντα δεν έχει καμία σχέση με την προηγούμενη ζωή του. "Ενώ ένας εικοσάρης μπορεί να κάνει σεξ τρεις φορές την ημέρα, τριάντα χρόνια αργότερα θα φτάνει μόνο μέχρι τις τρεις φορές το μήνα", μας λέει ο ανδρολόγος.
Επομένως οι άντρες δεν είναι οι θεοί της γονιμότητας. Το αναπαραγωγικό τους σύστημα είναι τόσο ευαίσθητο, όσο και αυτό των γυναικών. Τα γονίδια του πατέρα είναι εξίσου σημαντικά με αυτά της μητέρας. Δεν θέλουμε να ρίξουμε το βάρος των ευθυνών σε κείνους. Καλό θα ήταν, όμως, να τις επωμιστούν στον βαθμό που τους αφορούν. "Η ηλικία του πατέρα δεν είναι ο πιο καθοριστικός παράγοντας για την υγεία του παιδιού", μας λέει η εμβρυολόγος Ελένη Κοντογιάννη. "Είναι, όμως, μια πολύ σημαντική παράμετρος, την οποία στο παρελθόν είχαμε παραβλέψει".


ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΥΠΟΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑΣ - Οι κύριοι προηγούνται
Όταν ένα ζευγάρι θέλει να κάνει παιδιά, αλλά δεν μπορεί, ο συνήθης ύποπτος είναι η γυναίκα. Ωστόσο, οι αριθμοί διαφωνούν. Σύμφωνα με στοιχεία της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας, από το μισό περίπου εκατομμύριο υπογόνιμα ζευγάρια της χώρας μας στο 45% το πρόβλημα οφείλεται στον άντρα και στο 35% στη γυναίκα.
Φαίνεται αρκετά λογικό. Ενώ το γεννητικό σύστημα της γυναίκας αποτελείται από έναν μηχανισμό βαθιά κρυμμένο μέσα της, αυτό του άντρα απαιτεί μια αλληλουχία από εκούσιες και ακούσιες διαδικασίες για να "καρποφορήσει". Ερωτική επιθυμία, στύση, εκσπερμάτιση, ποιότητα του σπέρματος, αριθμός, κινητικότητα και μορφολογία των σπερματοζωαρίων επηρεάζουν κάθε απόπειρα γονιμοποίησης των ωαρίων. Κάτω από αυτές τις πολύπλοκες συνθήκες ακόμα και η ανίχνευση των αιτίων της υπογονιμότητας είναι προβληματική, αφού μπορεί να πρόκειται για οτιδήποτε, από έλλειψη επιθυμίας μέχρι χαμηλή κινητικότητα των σπερματοζωαρίων. Ωστόσο, αν περιοριστούμε σε ό,τι αφορά το σπέρμα, μπορούμε να πούμε ότι οι παράμετροι που το αφορούν έχουν χειροτερέψει τα τελευταία χρόνια. Ο σοβαρότερος εχθρός ενάντια στην υγεία του είναι, φυσικά, ο τρόπος ζωής του άντρα. Πιο συγκεκριμένα:

Το κάπνισμα μειώνει κατά 23% την πυκνότητα και κατά 13% την κινητικότητα.
Παράλληλα, προκαλεί τοξικότητα στο σπερματικό πλάσμα, ενώ επηρεάζει την υπόφυση, με αποτέλεσμα να επιδρά αρνητικά στην παραγωγή της τεστοστερόνης. Επίσης, υπάρχουν στοιχεία που δείχνουν ότι το κάπνισμα του πατέρα συνδέεται με γενετικές ανωμαλίες στο παιδί.

Το αλκοόλ, η μαριχουάνα, η κοκαΐνη και τα αναβολικά στεροειδή επηρεάζουν τόσο το
σπέρμα, όσο και την παραγωγή των ορμονών στο ενδοκρινολογικό σύστημα.

Τα λιπαντικά που χρησιμοποιούνται πολλές φορές για να διευκολύνουν την διείσδυση του
πέους είναι τοξικά για το σπέρμα. Τα ζευγάρια θα πρέπει να τα αποφεύγουν στην διάρκεια
των γόνιμων ημερών του κύκλου.

Η αυξημένη θερμότητα στους όρχεις διαταράσσει την καλή λειτουργία τους. Γι' αυτό οι
άντρες θα πρέπει να αποφεύγουν τα καυτά μπάνια, τη σάουνα και τα πολύ εφαρμοστά
ρούχα ή εσώρουχα.


* Ευχαριστούμε τους ειδικούς: Χάρη Ασβέστη, ανδρολόγο χειρουργό ουρολόγο &
Ελένη Κοντογιάννη, εμβρυολόγο γενετίστρια, επιστημονική
δ/ντρια του Ινστιτούτου Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής.