Πρόκειται για αποσπάσματα από το βιβλίο της Α. Πατσούρου
«Θηλασμός: οδηγίες για επιστήμονες υγείας», που βρίσκεται υπό
έκδοση από τον ιατρικό εκδοτικό οίκο «Πασχαλίδη».
ΠΑΤΣΟΥΡΟΥ ΑΝΝΑ
ΠΑΙΔΙΑΤΡΟΣ – ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΜΗΤΡΙΚΟΥ ΘΗΛΑΣΜΟΥ IBCLC
Η ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΤΟΥ ΜΗΤΡΙΚΟΥ ΘΗΛΑΣΜΟΥ
Σύμφωνα με την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας, τη UNICEF και
την Αμερικάνικη Ακαδημία Παιδιατρικής, κάθε επαγγελματίας
υγείας θα πρέπει να κατανοήσει τη διαδικασία του θηλασμού και να
διευκολύνει τη μητέρα και το παιδί να καταφέρουν να θηλάσουν.
Για να γίνει αυτό είναι σημαντική η εκπαίδευση στη σωστή τεχνική
του μητρικού θηλασμού. Λαμβάνοντας υπόψη ότι:
• δεν υπάρχει μόνο ένας τρόπος θηλασμού. Κάθε μητέρα και
κάθε παιδί –ακόμη και τα μονοωογενή δίδυμα- θηλάζουν
διαφορετικά,
• στο θηλασμό, όσο δύσκολο κι αν είναι ένα πρόβλημα, υπάρχει
λύση,
θα εξηγήσουμε τα βασικά για:
• τη λειτουργία του θηλασμού και
• τις σωστές στάσεις θηλασμού.
Θα γίνει επίσης μια εισαγωγή στην παθολογία του θηλασμού, όπου
θα αναφερθούμε από πρακτικής απόψεως στα συχνότερα
προβλήματα που αντιμετωπίζουμε, τα οποία είναι:
• το πέτρωμα των μαστών της μητέρας κατά το τρίτο 24ωρο
μετά τον τοκετό,
• την ανεπάρκεια γάλακτος,
• τις πληγωμένες θηλές,
• τους φραγμένους πόρους, και
• τη μαστίτιδα.
Η λειτουργία της γαλουχίας
Μόλις το νεογνό αρχίσει να θηλάζει, οι κινήσεις απομύζησης που
κάνει στέλνουν στον εγκέφαλο της μητέρας το μήνυμα να εκκρίνει
γαλακτογόνες ορμόνες, που φτάνουν σ’ όλο το σώμα της
χαλαρώνοντάς τη. Στο μαστό δρουν στο αδενικό τμήμα, το οποίο
αρχίζει να φιλτράρει το αίμα που βρίσκεται στο μαστό και από
αυτό να παράγει γάλα. Δημιουργείται έτσι το αντανακλαστικό
έκκρισης γάλακτος. Το γάλα μεταφέρεται στη θηλή κι από εκεί στο
στόμα του μωρού, χάρη σε συσπάσεις των μυϊκών ινών του μαστού
και στην απομύζηση από το στόμα του μωρού. Ο μαστός δεν
περιέχει και δεν αποθηκεύει γάλα, παρασκευάζει γάλα στιγμιαία.
Ο νόμος της ζήτησης και της προσφοράς
Όσο περισσότερες ώρες θηλάζει η μητέρα, δηλαδή όσο
ανταποκρίνεται στις ανάγκες του νεογνού για θηλασμό, τόσο
περισσότερο γάλα παράγει. Ο θηλασμός «με πρόγραμμα» είναι
αφύσικος, αποτυγχάνει και οδηγεί στη χορήγηση ξένου γάλακτος.
Θηλασμός «ad libitum» για το νεογέννητο σημαίνει ίσως 18 ώρες
το 24ωρο στο μαστό. Όταν η γαλουχία εγκατασταθεί, το μωρό
περιορίζει τη ζήτηση γιατί χορταίνει γρήγορα, οπότε θηλάζει
περίπου 3-40 λεπτά ανά 1-4 ώρες καθ’ όλη τη διάρκεια του
24ωρου.
Στάσεις θηλασμού
Οι στάσεις θηλασμού είναι πολύ σημαντικές γιατί κατά τις πρώτες
ημέρες και εβδομάδες της ζωής του μωρού εξασφαλίζουν, όταν
γίνονται σωστά, την επιτυχία του. Αργότερα, τα μωρά μπορούν να
στρίψουν τη μέση και να στηρίξουν το σώμα τους, οπότε θηλάζουν
στις πιο απίθανες και αστείες στάσεις από μόνα τους και
καταφέρνουν να βγάλουν το στήθος της μητέρας ακόμη κι από
ζιβάγκο.
Υπάρχουν τρεις βασικές στάσεις θηλασμού για τις πρώτες μέρες
μετά τον τοκετό. Οι στάσεις είναι εφαρμόσιμες τόσο μετά από
κολπικό τοκετό, όσο και μετά από καισαρική και είναι
εγκεκριμένες από τους φορείς που προαναφέρθηκαν ως προς την
αποτελεσματικότητα και την ασφάλειά τους: πρόκειται για τη
στάση στην αγκαλιά, τη στάση κάτω απ’ τη μασχάλη και τη στάση
όπου μητέρα και μωρό είναι ξαπλωμένοι.
Η μητέρα
Σε κάθε στάση φροντίστε η μητέρα να θηλάζει χωρίς να
καταπονείται. Υποστηρίξτε το σώμα της με μαξιλάρια στην πλάτη,
τον αυχένα, τους αγκώνες, και το σώμα του μωρού με μαξιλάρια
στα πόδια της.
Υπαγορεύστε την αρχή που λέει: «ποτέ μη θηλάζετε όρθια, εάν
μπορείτε να θηλάσετε καθιστή και ποτέ μη θηλάζετε καθιστή, εάν
μπορείτε να θηλάζετε ξαπλωμένη».
Το μωρό
Για να θηλάσει σωστά το νεογέννητο πρέπει το κεφάλι του να μη
στρίβει σε σχέση με το σώμα του. Εάν το κεφάλι στρίβει την ώρα
που το άτομο καταπίνει, η κατάποση προκαλεί δυσφορία. Το
νεογέννητο δυσκολεύεται να καταπιεί, κλαίει και η μητέρα που
βρίσκεται υπό την επήρεια των ορμονών της λοχείας,
απογοητεύεται και εγκαταλείπει το θηλασμό. Επίσης, το μωρό
τραβά τη θηλή της μητέρας από λάθος γωνία, προκαλώντας
πληγές οι οποίες κάνουν το θηλασμό επώδυνο, με αποτέλεσμα και
πάλι να εγκαταλειφθεί από τη μητέρα.
Πρακτικά, το αυτί, ο ώμος και ο γοφός του νεογέννητου πρέπει να
βρίσκονται στην ίδια ευθεία την ώρα που θηλάζει. Αυτή η συνθήκη
ισχύει για κάθε στάση θηλασμού (αγκαλιά, κάτω από τη μασχάλη,
ξαπλωμένη, περπατώντας, κ.λ.π.), ώσπου το μωρό να γίνει 3-4
μηνών. Στη συνέχεια είναι ικανό να στρίψει τη μέση του, οπότε
ακόμη κι αν η μητέρα το κρατά με λανθασμένο τρόπο, εκείνο
καταφέρνει να θηλάσει.
Το πηγούνι του μωρού που θηλάζει σωστά, πιέζει το μαστό της
μητέρας.
Τα χείλη του μωρού πρέπει να αγκαλιάζουν απαλά τη θηλαία άλω
της μητέρας και να μην κινούνται. Η απομύζηση στο μαστό γίνεται
από τους μύες της στοματικής κοιλότητας. Η απομύζηση στο
μπουκάλι γίνεται από τα χείλη, με αποτέλεσμα την εμφάνιση της
βιβλιογραφικά αμφιλεγόμενης κατάστασης που καλείται «σύγχυση
θηλών». Κάποια μωρά όταν θηλάσουν από μπουκάλι αδυνατούν στη
συνέχεια να θηλάσουν από το μαστό.
Εάν τα χείλη διπλώνονται προς τα μέσα, αγγίξτε τα απαλά σ’
εκείνα τα σημεία και ξεδιπλώστε τα ώστε να μην καταπονούνται. Η
γλώσσα του μωρού αγκαλιάζει το κάτω τμήμα της θηλαίας άλω και
ενίοτε είναι ορατή έξω από το κάτω χείλος του, αν ανασηκώσετε
λίγο το μαστό της μητέρας.
Εάν το μωρό ρουφά τα μάγουλά του ή ακούγεται να πλαταγίζει τη
γλώσσα του, αυτό σημαίνει ότι δεν πιάνει καλά στο μαστό. Πρέπει
να το βγάλετε από το μαστό και να το τοποθετήσετε ξανά και
σωστά, όπως περιγράφεται πιο κάτω.
Το κεφάλι του μωρού πρέπει να βρίσκεται στο ίδιο επίπεδο ή
χαμηλότερα από τη θηλή της μητέρας. Εάν η μητέρα έχει πολύ
γάλα, το κεφάλι του μωρού πρέπει να βρίσκεται πιο ψηλά από τη
θηλή για να μην πνίγεται.
Στηρίξτε καλά το σώμα του μωρού με μαξιλάρια, ώστε να μην
κουράζεται η μητέρα την ώρα που θηλάζει.
Η στάση στην αγκαλιά.
Η πρώτη στάση που θα περιγραφεί είναι η στάση στην αγκαλιά ή
«της Παναγίας», η κλασική στάση θηλασμού που βλέπουμε
συνήθως, όπου το μωρό βρίσκεται στην αγκαλιά της μητέρας του.
Το κεφάλι του μωρού ακουμπά στο εσωτερικό του αγκώνα της
μητέρας. Το σώμα του στηρίζεται στο αντιβράχιό της. Η κοιλιά του
μωρού δεν πρέπει να κοιτάζει προς τα επάνω, αλλά να ακουμπά
στο στομάχι της μητέρας. Εάν κάποιος κάθεται απέναντι από τη
μητέρα που θηλάζει, πρέπει να βλέπει την πλάτη του μωρού και
όχι την πλευρά του.
Η μητέρα πρέπει να πιάσει το μαστό με το αντίθετο χέρι (αριστερό
χέρι-δεξί στήθος), χωρίς να ακουμπά τα δάχτυλά της στη θηλή ή
στη θηλαία άλω (ολόκληρο το σκουρόχρωμο τμήμα δηλαδή να είναι
ελεύθερο). Κουνά το μαστό πάνω–κάτω χαϊδεύοντας τα χείλη του
μωρού με τη θηλή και λέει στο μωρό «άνοιξε το στόμα σου ή κάνε
«Α».
Όταν το μωρό ανοίξει διάπλατα το στόμα του, φέρνει το κεφάλι
του κοντά της ώστε εκείνο να πιάσει το μαστό. Το μωρό πρέπει να
έχει στο στόμα του όχι μόνο τη θηλή αλλά και μεγάλο τμήμα από τη
θηλαία άλω. Εδώ προσέξτε καλά: για να πιάσει το μωρό το μαστό,
δεν μετακινείται η μητέρα, αλλά φέρνει το μωρό κοντά της. Εάν
έτσι όπως έχει καθίσει και βολευτεί με τα μαξιλάρια, μετακινήσει
τον κορμό της προς τα εμπρός, θα αναγκαστεί να θηλάσει για ώρα
σε μια πολύ άβολη στάση, η οποία στην πορεία του χρόνου θα της
προκαλέσει αφόρητους πόνους στην πλάτη, τον αυχένα και τα
χέρια. Επίσης, εάν μετακινηθεί η μητέρα δεν προλαβαίνει συνήθως
το άνοιγμα του στόματος του μωρού ώστε αυτό να πιάσει σωστά τη
θηλή.
Θα παίρνει αέρα από τη μύτη;
Στη στάση στην αγκαλιά καμιά φορά η μύτη του μωρού πνίγεται
μέσα στο πολύ πλούσιο και μαλακό μαστό της μητέρας.
Το μωρό μπορεί να αναπνεύσει από τη μύτη χάρη στην εκ γενετής
αναπέταση των ρινικών πτερυγίων του.
Εάν η μητέρα νομίζει ότι η μύτη του μωρού φράσσει, μπορεί να
αγκαλιάσει πιο σφιχτά τα πόδια του μωρού, κι αυτό θα
απομακρύνει από μόνο του λίγο το κεφάλι του από τον μαστό.
Θηλάζει σωστά;
Ο θηλασμός δεν πονά. Εάν η μητέρα πονά στο μαστό, τη θηλή ή
την πλάτη, αυτό σημαίνει ότι γίνονται λάθη τεχνικής. Πρέπει να
βγάλετε το μωρό από το μαστό και να το ξαναβάλετε από την αρχή
σωστά (δείτε πώς βγάζουμε το μωρό από το μαστό, πιο κάτω).
Εάν η μητέρα πονά στη θηλή, ή βλέπει απλώς ότι το μωρό πιάνει
με λανθασμένο τρόπο τη θηλή μόνο κι όχι και τη θηλαία άλω,
πρέπει να ξανακάνει την προσπάθεια απ’ την αρχή όσες φορές
χρειαστεί. Το μωρό πρέπει να έχει στο στόμα του όλη τη θηλή και
μεγάλο τμήμα της θηλαίας άλω. Όταν το μωρό πιάνει σωστά,
φαίνεται ικανοποιημένο, ακούγεται να καταπίνει και η μητέρα δεν
πονά.
Η στάση της αγκαλιάς είναι αυτή που χρησιμοποιείται περισσότερο
και είμαστε οπτικά περισσότερο εξοικειωμένοι μ’ αυτή. Μερικές
μητέρες, και ειδικά οι μητέρες πρόωρων, τη βρίσκουν δύσκολη
γιατί το κεφάλι του μωρού στο εσωτερικό του αγκώνα της μητέρας
δεν ελέγχεται καλά. Γι’ αυτό μπορεί να βρουν βολική τη στάση
κάτω από τη μασχάλη.
Η στάση κάτω απ’ τη μασχάλη.
Στη στάση κάτω απ’ τη μασχάλη, όταν το μωρό θηλάζει λόγου
χάρη στο αριστερό στήθος, το κεφάλι του συγκρατείται από το
αριστερό χέρι της μητέρας. Το σώμα του μωρού βρίσκεται κάτω
από τη μασχάλη της μητέρας, ο ποπός του ακουμπά εκεί που
ακουμπά η πλάτη της μητέρας και τα πόδια του είναι σηκωμένα
προς τα επάνω. Προσέξτε, τα πόδια του μωρού δεν πρέπει να
ακουμπούν εκεί που ακουμπά η πλάτη της μητέρας, γιατί εάν το
μωρό κλωτσήσει έχοντας τη θηλή στο στόμα του μπορεί να την
τραυματίσει και ο θηλασμός να είναι επώδυνος, με κίνδυνο να
εγκαταλειφθεί από τη μητέρα.
Η στάση κάτω απ’ τη μασχάλη αναφέρεται στη διεθνή βιβλιογραφία
ως στάση «του αμερικάνικου ποδοσφαίρου», γιατί η μητέρα κρατά
το μωρό όπως κρατούν οι παίκτες τη μπάλα-πεπόνι του
αμερικάνικου ποδοσφαίρου.
Ενδείκνυται για μικρά, πρόωρα, νεογέννητα και ανήσυχα μωρά.
Επίσης βολεύει πολύ στο θηλασμό των διδύμων, όταν η μητέρα
τοποθετεί και τα δύο μωρά συγχρόνως στους μαστούς.
Τα πλεονεκτήματα της στάσης αυτής είναι ότι:
• Η μητέρα έχει πολύ καλό έλεγχο της κεφαλής του μωρού, η
οποία βρίσκεται στην παλάμη της.
• Η μητέρα μπορεί να αλλάζει πολύ εύκολα τη γωνία με την
οποία το μωρό πιάνει το μαστό, και τα ρουθούνια του μωρού
δεν ακουμπούν στο μαστό.
• Εάν έχει προηγηθεί καισαρική, το μωρό δεν ακουμπά
καθόλου στην περιοχή της τομής.
• Για τα πρόωρα μωρά είναι μια στάση εξαιρετική.
• Είναι μια πολύ καλή στάση για τα μωρά που θυμώνουν την
ώρα που θηλάζουν. Σ’ αυτή την περίπτωση, επειδή είναι πιο
απομακρυσμένα από τη μητέρα, σε μια στάση που δεν
εκπέμπει τόση ζεστασιά και θερμή επαφή, τα μωρά κλαίνε
και παραπονιούνται λιγότερο.
Η ξαπλωμένη στάση.
Μια πολύ καλή στάση για την αρχή αλλά και για τη συνέχεια του
θηλασμού, είναι η στάση όπου η μητέρα ξαπλώνει εντελώς στο
κρεβάτι της με το μωρό δίπλα της ξαπλωμένο επίσης, και θηλάζει.
Αυτό γίνεται ως εξής:
Η μητέρα πρέπει να είναι ξαπλωμένη στο πλάι. Το κεφάλι της
ακουμπά στο μαξιλάρι που κοιμάται. Το κάτω χέρι της μητέρας
είναι διπλωμένο κάτω από το μαξιλάρι της. Με το επάνω χέρι της
βάζει ένα μαξιλάρι σα σφήνα κάτω από την πλάτη και τη μέση της,
ούτως ώστε να μη χρειάζεται να ισορροπεί το σώμα της την ώρα
που θηλάζει. Φέρνει το μωρό κοντά στο μαστό της και το μωρό
πιάνει σωστά στη θηλαία άλω. Το κεφάλι του μωρού πρέπει να μη
στρίβει σε σχέση με το σώμα του. Το αυτί, ο ώμος και γοφός του
μωρού πρέπει να βρίσκονται στην ίδια ευθεία. Έτσι, το μωρό δε
δυσανασχετεί κατά την κατάποση και δεν τραβά τη θηλή από
λάθος γωνία οπότε να κινδυνεύει να την πληγώσει.
Η μητέρα σφηνώνει μια πετσέτα ή ένα μικρό μαξιλάρι πίσω απ’ την
πλάτη του μωρού, για να μη χάνει τη σωστή στάση και κυλώντας το
σώμα του να στρίψει το κεφάλι του και να τραυματίσει τη θηλή της.
Στην ξαπλωμένη στάση μπορεί η μητέρα με το επάνω χέρι της να
τραβήξει το σκέπασμα για ζεστασιά. Μπορεί να μείνει στο κρεβάτι
να θηλάσει και ενδεχομένως να κοιμηθεί θηλάζοντας με το μωρό
να είναι ξαπλωμένο και να κοιμάται δίπλα της. Για να δώσει τον
άλλο μαστό μπορεί να σκύψει το θώρακά της και το μωρό να πάρει
τον επάνω μαστό, ή η μητέρα να πάρει το μωρό επάνω της και να
γυρίσει μαζί του.
Το κύριο πλεονέκτημα της στάσης αυτής είναι ότι η μητέρα
θηλάζει ξεκούραστα, σε βαθμό να κοιμάται με το μωρό, και η
καθημερινότητα γίνεται πιο εύκολη.
Λιγότερο συνηθισμένες στάσεις θηλασμού
Οι στάσεις που θα περιγραφούν στη συνέχεια είναι απίθανο να
χρειαστούν στο μαιευτήριο και ίσως να μην χρειαστούν γενικότερα.
Είναι λίγο περίεργες και προορίζονται να βοηθήσουν κυρίως σε
ειδικές περιπτώσεις.
Η στάση «στην αγκαλιά χιαστί».
Ενδείκνυται για μωρά πρόωρα, μικρόσωμα ή αδύναμα. Θηλάζοντας
με το μωρό στην αγκαλιά, η μητέρα στηρίζει το μωρό στο αντίθετο
χέρι από το μαστό που θηλάζει. Λ.χ. κρατά το κεφάλι του στην
παλάμη του δεξιού χεριού, στηρίζει το σώμα του στο δεξί της
αντιβράχιο και θηλάζει από τον αριστερό μαστό. Έτσι ελέγχει καλά
το κεφάλι του μωρού.
Περπατώντας με το μωρό στην αγκαλιά.
Ενδείκνυται για ανήσυχα μωρά. Η μητέρα θηλάζει στη στάση της
αγκαλιάς, περπατώντας όποτε θέλει να ηρεμήσει το μωρό.
Περπατώντας με το μωρό κάθετο
Η στάση αυτή ενδείκνυται κατά την ώρα του κολικού. Το μωρό
συγκρατείται με το σώμα του να κρέμεται προς τα κάτω ενώ η
μητέρα περπατά. Όταν το μωρό θηλάζει από τον δεξί μαστό, η
μητέρα πρέπει να βάλει το δεξί χέρι της στην πλάτη του μωρού και
την παλάμη της ανάμεσα στα πόδια του. Γίνεται μόνο με μικρά
μωρά.
Τα μεγαλύτερα μωρά (πάνω από 9 μηνών) καταφέρνουν να
θηλάσουν από μόνα τους ενώ μεταφέρονται αγκαλιά, σκύβοντας
στο μαστό και το κάνουν με απίθανη επιδεξιότητα, χωρίς καθόλου
βοήθεια – μάλιστα μπορούν να το κάνουν ακόμη και την ώρα που η
μητέρα προσπαθεί να τα εμποδίσει.
Η στάση με το μωρό ξαπλωμένο μπρούμυτα επάνω στη μητέρα.
Ενδείκνυται για μωρά που έχουν μικρή κάτω γνάθο, που αρνούνται
το μαστό, που δε βγάζουν τη γλώσσα για να θηλάσουν και για τις
περιπτώσεις που η μητέρα έχει τόσο γάλα που το παιδί πνίγεται
συνεχώς.
Η μητέρα είναι ξαπλωμένη ανάσκελα με το μωρό μπρούμυτα επάνω
της να θηλάζει λ.χ. από τον αριστερό μαστό. Η κοιλιά του μωρού
ακουμπά στο στομάχι της μητέρας και τα πόδια του περισσεύουν
στη δεξιά πλευρά της.
Μαξιλάρια τοποθετούνται στον αυχένα της μητέρας και κάτω από
τους αγκώνες της.
Η στάση καβάλα στο πόδι της μητέρας.
Ενδείκνυται όταν το μωρό έχει μικρή κάτω γνάθο, σχιστεία
χείλους ή/και υπερώας, είναι ανήσυχο στο στήθος και εάν η
μητέρα έχει πολύ γάλα, οπότε η βαρύτητα βοηθά το μωρό να
καταπιεί.
Η μητέρα κάθεται και το μωρό ανοίγει τα πόδια. Κάθεται λ.χ. στο
δεξί μηρό και θηλάζει από τον δεξί μαστό. Η μητέρα συγκρατεί την
πλάτη και τον αυχένα του μωρού με τα δυο της χέρια και στηρίζει
τους αγκώνες της σε σκληρά μαξιλάρια για να μην κουράζεται.
Γίνεται πιο εύκολα με μικρόσωμα μωρά.
Η στάση «γονατιστή πάνω απ’ το μωρό» (εκτός αγκαλιάς),
Ενδείκνυται όταν η μητέρα έχει αιμορροΐδες και της είναι πολύ
επώδυνο να θηλάσει καθιστή. Επίσης, σ’ αυτή τη στάση το μωρό
μπορεί να μαλακώσει φραγμένους πόρους στο μαστό της μητέρας
(δείτε παρακάτω), στην κατεύθυνση που στοχεύει το πηγούνι του.
Το μωρό τοποθετείται ανάσκελα στο κρεβάτι, με το κεφάλι του
στερεωμένο ανάμεσα σε δύο μαξιλάρια για να μην κουνιέται. Η
μητέρα γονατίζει από πάνω του. Όταν η στάση χρησιμοποιείται για
αποσυμφόρηση φραγμένων πόρων, η μητέρα γονατίζει έτσι ώστε το
πηγούνι του μωρού να στοχεύει στους φραγμένους πόρους.
Διατηρώντας τη σωστή στάση
Όταν εκλυθεί το αντανακλαστικό έκκρισης γάλακτος, με άλλα
λόγια όταν κατεβεί το γάλα, δηλαδή συνήθως 3-4 λεπτά από την
ώρα που αρχίζει ο θηλασμός, η γυναίκα κατακλύζεται από ορμόνες
που την κάνουν να χαλαρώνει. Αυτή η χαλάρωση την κάνει
συνήθως να σταματά να σκέφτεται και να αγχώνεται. Χαλαρώνουν
επίσης οι μύες του σώματος, με αποτέλεσμα ασυνείδητα να αφήνει
το μωρό να απομακρυνθεί λίγο από κοντά της και να χάνει τη
σωστή στάση θηλασμού.
Εάν χάσει τη σωστή στάση, το μωρό μπορεί να προκαλέσει πληγές
στις θηλές που εκείνη την ώρα δε θα γίνουν αισθητές, αφού οι
ορμόνες του θηλασμού προστατεύουν απ’ την αίσθηση του πόνου.
Μετά το θηλασμό όμως, η μητέρα έχει πόνο.
Σε κάθε περίπτωση στηρίζετε το σώμα του μωρού και της μητέρας
με μαξιλάρια. Βεβαιωθείτε ότι το μωρό δε στρίβει το κεφάλι του
καθώς θηλάζει και ότι διατηρεί τη σωστή στάση, όταν κατεβεί το
γάλα και η μητέρα χαλαρώσει το πιάσιμό της.
Πώς κρατάμε το μαστό
Η μητέρα δε χρειάζεται να κρατά το μαστό όταν θηλάζει, οπότε με
το ένα χέρι της κρατά το μωρό και το άλλο χέρι είναι ελεύθερο.
Τα μωρά στις περισσότερες περιπτώσεις βρίσκουν μόνα τους τη
θηλή και πιάνουν σωστά χωρίς η μητέρα να κάνει καμία
προσπάθεια. Το χέρι της μητέρας χρειάζεται να στηρίζει το μαστό
μόνο εάν:
• Ο μαστός είναι πολύ βαρύς,
• το μωρό πιάνει με δυσκολία, γιατί εμφανίζει «σύγχυση
θηλών», είναι πρόωρο ή έχει νευρολογικά προβλήματα,
• η μητέρα είναι πολύ άπειρη.
Ο μαστός μπορεί να συγκρατηθεί με τους εξής τρόπους:
Το μισοφέγγαρο
Τα 4 μικρά δάχτυλα ενωμένα τοποθετούνται κάτω από το μαστό
και το μεγάλο από πάνω. Τα δάχτυλα δεν ακουμπούν στη θηλαία
άλω. Ο μαστός ελέγχεται πιο εύκολα μ’ αυτό τον τρόπο. Μολονότι
όπως προαναφέρθηκε ο μαστός δε χρειάζεται συγκράτηση κατά τη
διάρκεια του θηλασμού, αυτός είναι ο καλύτερος τρόπος.
Θηλή σάντουιτς
Η «θηλή σάντουιτς» χρησιμοποιείται όταν ο μαστός της μητέρας
είναι μεγάλος, ή η θηλή της επίπεδη ή εισέχουσα. Η μητέρα πιάνει
τη θηλαία άλω με το μεγάλο δάχτυλο και τον δείκτη και τη
συνθλίβει. Μ’ αυτό τον τρόπο το μωρό πιάνει εύκολα και θηλάζει
με επιτυχία.
Πιάσιμο του χορευτή
Ενδείκνυται για πρόωρα και μωρά με νευρολογικά προβλήματα. Τα
μωρά αυτά, που κουράζονται εύκολα, με το πιάσιμο του χορευτή
θηλάζουν πιο ξεκούραστα. Αυτό γίνεται ως εξής:
Με το αριστερό χέρι και την παλάμη της μητέρας να ακουμπά στο
μαστό, στηρίζει το δεξί της μαστό έτσι ώστε το μεγάλο της
δάχτυλο να βρίσκεται εσωτερικά, προς το στέρνο και τα άλλα
τέσσερα δάχτυλα προς τη μασχάλη της.
Το πηγούνι του μωρού ακουμπά μεταξύ μεγάλου δακτύλου και
δείκτη της μητέρας. Έτσι το μωρό δεν κουράζεται τόσο εύκολα
κατά τη διάρκεια του θηλασμού.
Το τσιγάρο
Ο μαστός μπορεί να κρατηθεί σα τσιγάρο, με τη θηλή ανάμεσα στο
δείκτη και το μέσο δάχτυλο του αντίθετου χεριού. Μ’ αυτό τον
τρόπο όμως τα δάχτυλα μπορεί να ακουμπούν στη θηλαία άλω,
οπότε το μωρό να μην μπορεί να πιάσει σωστά, να θηλάζει μόνο
από τη θηλή και να την πληγώνει. Το πιάσιμο του μαστού σα
τσιγάρο, δεν ενδείκνυται.
Πώς βγάζουμε το μωρό απ’ το μαστό
Η μητέρα βάζει το μικρό της δάχτυλο (αριστερό χέρι – δεξί
στήθος) στο στόμα του μωρού, βαθιά περίπου 3 εκατοστά, ώστε το
μωρό να πιάσει το δάχτυλο και να αφήσει τη θηλή. Έτσι το μωρό
αφήνει το στήθος χωρίς να προκαλέσει πόνο στη μητέρα. Μην
προσπαθήσετε ποτέ να βγάλετε το μωρό από το μαστό κλείνοντας
τη μύτη του.